Eris

ERİS

2005 yılında keşfedilen Eris, Güneş Sistemimizdeki bilinen boyut olarak ikinci kütle olarak ise en büyük cüce gezegendir. Boyut olarak Plüton ile aralarında çok az bir fark vardır.

Eris ilk keşfedildiğinde Plüton’dan daha büyük göründü. Bu durum, 2006 yılında Uluslararası Astronomi Birliği’nin bir toplantı gerçekleştirip, gezegenin tanımını netleştirmeye karar vermesine neden olan bir tartışmayı da tetikledi. Toplantı sonucunda alınan karar doğrultusunda da, Plüton, Eris ve benzeri nesneler artık cüce gezegen olarak sınıflandırılmaktadır.

Eris’e ilk keşfedildiği dönemde, astronomi dünyasında oluşturduğu karmaşadan dolayı, keşfini gerçekleştiren Mike Brown tarafından, antik Yunan anlaşmazlık ve çekişme tanrıçasının ismi verildi. Bu isim, gezegen tanımının değiştirilmesi sırasında bilimsel bir tartışmanın merkezinde kalması nedeniyle cüce gezegene kesinlikle yakışıyor.

Eris’in Büyüklüğü

Yaklaşık olarak 2326 kilometre çapında olan Eris, Dünyanın yarıçapının yaklaşık beşte biri büyüklüğündedir. Bu nedenle cüce gezegenleri karşılaştırırken Dünya yerine uydumuz Ay kullanılır. Eris, Dünya’nın uydusu Ay’dan biraz daha küçüktür.

Güneş’e ortalama 10.125.000.000 kilometre mesafedeki bir yörüngede bulunan Eris, Güneş’e Dünya’dan 68 kat daha uzaktır. Yani, Eris’in Güneş’e uzaklığı 68 astronomik birimdir. Ne kadar uzak olduğunu daha iyi anlatmak adına, Güneş ışığının Eris’e ulaşmasının 5 saat 15 dakika sürdüğünü söylesek herhalde yeterli olur.

Eris’in Yörüngesi

Eris, Güneş etrafındaki yörüngesini her 560 yılda bir tamamlar. Eris’in yörüngesi diğer bütün gezegenlerden farklı bir düzlemde bulunuyor. Bu ilginç yörünge, Neptün’ün yörüngesinin ötesinde başlayan bölge olan Kuiper Kuşağı’nın bilinmeyen bölümlerine doğru uzanıyor.

Eris’in kendi eksenindeki dönüş hızı ise Dünya ile benzerdir. Eris’in 1 gün uzunluğu, 25,9 Dünya saatine eşittir.

Eris’in Özellikleri

Eris daha önceden belirttiğimiz üzere Kuiper Kuşağı içerisindeki bir cüce gezegendir. Gezegenimize oldukça uzak olmasından dolayı, Eris’in iç yapısı hakkında çok az şey biliyoruz. Eris, muhtemelen Plüton’a benzer kayalık ve buz ile kaplı bir yüzeye sahiptir. Bilim adamları cüce gezegenin yüzey sıcaklıklığının -217°C ile -243°C arasında değiştiğini düşünüyorlar. Ayrıca belirtmekte fayda var ki, Eris’in yüzeyi aşırı derecede soğuk, bu yüzden günümüz bilgilerimiz doğrultusunda orada yaşamın oluşabileceği düşünülmüyor.

Cüce gezegen genellikle Güneş’ten o kadar uzaktır ki atmosferi donmakta, yüzeye kar olarak düşmektedir. Uzak yörüngesinde Güneş’e en yakın olduğu zaman, atmosfer çözülür. Uzaklaştıkça tekrar donmaya başlar.

Eris’in Uyduları

Eris’in Dysnomia ismi verilen oldukça küçük boyuttaki bir uydusu vardır. Dysnomia’nın Eris’in etrafında döndüğü dairesel yörüngesindeki turu yaklaşık 16 gün sürer.

Biliyor musunuz?

Dysnomia ismi mitolojide Eris’in kızıdır. Ve kanunsuzluğun iblis tanrıçası olarak bilinir.